|
Celem tych zajęć jest:
-
Rozwijanie i doskonalenie
umiejętności czytania (metoda sylabowa).
-
Doskonalenie czytania ze
zrozumieniem.
-
Rozwijanie procesów poznawczych
(pamięć, myślenie, koncentrację uwagi, kojarzenie)
-
Wykształcenie prawidłowych nawyków w
pisaniu, poprzez m.in. kształcenie umiejętności stosowania reguł
ortograficznych podczas pisania; usprawnianie pamięci
wzrokowo-słuchowej oraz koncentracji uwagi. Wdrażanie do
samokontroli, lepszego dostrzegania i korygowania popełnionych
błędów.
-
Doskonalenie poziomu graficznego
pisma.
-
Wzmacnianie pozytywne, podkreślanie
mocnych stron dziecka oraz skłanianie do dłuższego wysiłku
intelektualnego
-
Opanowanie umiejętności pisania, w
tym pisanie ze słuchu i pamięci.
-
Utrwalanie znajomości liter.
-
Poszerzanie słownictwa.
-
Utrwalanie zasad pisowni.
Dla kogo przeznaczone są zajęcia?
Dla dzieci w wieku przedszkolnym
rozpoczynającym naukę czytania i pisania, które mają trudności z:
-
Zapamiętaniem liter.
-
Scalaniem liter w sylaby i sylab w
wyrazy.
-
Myli litery podobne graficznie
-
Odwzorowywaniem szlaczków.
-
Zapamiętaniem tzw. ciągów słownych,
np. nauka wiersza, rymowanek, nazw dni tygodnia, miesięcy
-
Wypowiadaniem się na temat
przedstawionego obrazka lub układaniem zdań
Dla dzieci i młodzieży w wieku
szkolnym, które maja trudności z:
-
Czytaniem ze zrozumieniem.
-
Czytaniem (czyta wolno, z trudem)
-
Niski poziom graficzny pisma.
-
Ortografią.
-
Mylenie liter podobnych pod względem
kształtu, np. p-b, d-g, k-g, s-z, o-a, m-n.
-
Częste opuszczanie liter podczas
pisania i czytania.
-
Czyta przekręcając i zmyślając
wyrazy.
Zajęcia te przeznaczone są także
dla dzieci z orzeczoną już dysleksja rozwojową i z ryzyka dysleksji.
Trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole,
podczas gdy w okresie przedszkolnym można zauważyć objawy, które
cechują dzieci z ryzyka dysleksji:
-
opóźniony rozwój mowy,
-
opóźniony rozwój ruchowy - dziecko
nie raczkowało, problemy z utrzymaniem równowagi,
-
mała sprawność i koordynacja ruchów
podczas zabaw ruchowych,
-
dziecko niechętnie rysuje, układa
puzzle,
-
trudności z wykonywaniem układanek i
odtwarzaniem wzorów graficznych,
-
niechętnie uczy się wierszyków,
rymowanek, piosenek,
-
nie zapamiętuje nazw dni tygodnia,
miesięcy
-
dziecko ma trudności z wiązaniem
sznurowadeł, zapinaniem guzików,
-
mylenie prawej i lewej ręki,
-
nasilone trudności w czytaniu w
klasie 0- i I,
-
nasilone trudności z opanowaniem poprawnej pisowni: długo utrzymujące się pismo zwierciadlane,
mylenie liter podobnych pod względem kształtu, częste opuszczanie
liter, błędy ortograficzne i pismo fonetyczne, pomimo znajomości
zasad pisowni.
-
trudności z wypowiadaniem złożonych
wyrazów, wadliwa wymowa,
-
trudności z budowaniem dłuższych
wypowiedzi,
Jeśli Państwa dziecko ma takie
trudności, to jest to wyraźny znak, że bez specjalistycznej pomocy
nie nauczy się czytać i pisać. Zwykłe- korepetycje z języka
polskiego tu nie pomogą!
-
Czym się zajmujemy?
-
Terapią logopedyczną
-
Terapią pedagogiczną, tzn.
-
dysleksją
- specyficznymi trudnościami w czytaniu
-
dysortografią
- specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni
(występowanie wszelkiego typu odstępstw od prawidłowego zapisu,
nie tylko błędów ortograficznych),
-
dysgrafią
- specyficzne trudności w opanowaniu kaligraficznego pisma (niski
poziom graficzny pisma, tzw. brzydkie pismo).
Symptomy ryzyka dysleksji, które
można dostrzec w kolejnych etapach rozwoju dziecka wg. M.Bogdanowicz:
Wiek niemowlęcy (0-pierwszy rok
życia)
motoryka duża -
opóźniony lub nietypowy rozwój ruchowy.
Dzieci nie raczkują lub mało raczkują,
gorzej utrzymują równowagę w postawie siedzącej i stojącej.
Dzieci przejawiają minimalne
dysfunkcje neurologiczne, jak np. obniżony tonus mięśniowy,
utrzymujące się pierwotne odruchy wrodzone, które powinny zaniknąć
do końca pierwszego roku życia.
Wiek poniemowlęcy (2-3 lata)
motoryka duża-
opóźniony rozwój
ruchowy
Dzieci mają trudności z utrzymaniem
równowagi, automatyzacją chodu. Później zaczynają chodzić, biegać;
motoryka mała -
opóźniony rozwój motoryki rąk
Dzieci są mało zręczne manualnie,
nieporadne w samoobsłudze (np. myjąc ręce, ubierając się, jedząc
łyżką, zapinając duże guziki), a także mało sprawne w zabawach
manipulacyjnych (np. polegających na budowaniu z klocków);
funkcje wzrokowe, koordynacja
wzrokowo-ruchowa - opóźnienie rozwoju
grafomotorycznego.
Dzieci nie próbują same rysować, w
wieku 2 lat nie naśladują rysowania linii, w wieku 2 lat 6 miesięcy
nie potrafią naśladować kierunku poziomego i pionowego linii, w
wieku 3 lat nie umieją narysować koła;
funkcje językowe -
opóźnienie rozwoju mowy.
Dzieci później wypowiadają pierwsze
słowa (w pierwszym roku życia), w wieku 2 lat - dania proste i w
wieku 3 lat - dania złożone.
Wiek przedszkolny (3-5 lat)
motoryka mała -
niska sprawność
ruchowa w zakresie ruchów całego ciała, która objawia się tym, że
dziecko:
-
słabo biega,
-
ma kłopoty z utrzymaniem równowagi,
np. podczas chodzenia po linii krawężnika,
-
z trudem uczy się jeździć na rowerku
trzykołowym, hulajnodze,
-
jest niezdarne w ruchach, źle
funkcjonuje w zabawach ruchowych;
motoryka mała -
słaba sprawność ruchowa rąk, której symptomami są:
-
trudność i niechęć do wykonywania
czynności samoobsługowych, np. zapinania małych guzików, sznurowania
butów, zabaw manipulacyjnych, takich jak nawlekanie korali;
koordynacja wzrokowo-ruchowa,
w zakresie której zaburzenia objawiają się:
-
trudnościami z budowaniem z klocków;
-
niechęcią dziecka do rysowania,
wykonywaniem bardzo uproszczonych rysunków,
-
poprzez sposób trzymania ołówka w
palcach (nieprawidłowy chwyt) - dziecko rysując za mocno lub za
słabo go przyciska;
-
brakiem umiejętności rysowania koła -
w wieku 3 lat, kwadratu i krzyża - w wieku 4 lat, trójkąta i
kwadratu opartego na kącie- w wieku 5 lat;
funkcje wzrokowe -
zaburzenia w rozwoju objawiają się:
-
nieporadnością w rysowaniu (rysunki
bogate treściowo, lecz prymitywne w formie),
-
trudności w składaniu według wzoru
obrazków pociętych na części, puzzli, wykonywaniu układanek,
mozaiki;
funkcje językowe -
zaburzenia w rozwoju stają się widoczne poprzez:
-
opóźniony rozwój mowy,
-
nieprawidłową artykulację wielu
głosek,
-
trudności z wypowiadaniem nawet
niezbyt złożonych wyrazów (częste przekręcanie wyrazów), wydłużony
okres posługiwania się neologizmami,
-
trudności z rozpoznawaniem i
tworzeniem rymów i aliteracji (aliteracja - gdy początek słów brzmi
tak samo, np. ok._o - ok._ręt),
-
trudności z zapamiętaniem i
przypominaniem nazw (szczególnie sekwencji nazw, takich jak pory
dnia, nazwy posiłków),
-
trudności z zapamiętaniem krótkich
wierszyków i piosenek,
-
trudności z budowaniem wypowiedzi,
używanie głównie równoważników zdań i zdań prostych, mały zasób
słownictwa;
lateralizacja -
opóźniony rozwój
orientacja w schemacie ciała
i przestrzeni, czyli opóźnienie orientacji
Klasa 0-(6-7 lat)
Objawy jak wyżej, oraz:
motoryka duża -
obniżona sprawność ruchowa, która objawia się tym, że
dziecko:
-
słabo biega, skacze,
-
ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń
równoważnych, takich jak chodzenie po linii, stanie na jednej nodze,
-
ma trudności z uczeniem się jazdy na
nartach, łyżwach, rowerze, hulajnodze;
motoryka mała -
mała sprawność manualna, dla której charakterystyczne
są:
-
trudności z wykonywaniem precyzyjnych
ruchów w zakresie samoobsługi, np. z zawiązywaniem sznurowadeł na
kokardkę, używaniem widelca, nożyczek,
-
trudności z opanowaniem prawidłowych
nawyków ruchowych podczas rysowania i pisania, np. dziecko pomimo
wielu ćwiczeń niewłaściwie trzyma ołówek w palcach, w niewłaściwym
kierunku kreśli linie pionowe (od dołu do góry) i poziome (od prawej
do lewej);
koordynacja wzrokowo-ruchowa
- zaburzenia objawiają się:
-
trudnościami z rzucaniem i chwytaniem
piłki,
-
tym, że dziecko źle trzyma ołówek w
palcach (nieprawidłowy chwyt), ma trudności z rysowaniem szlaczków,
odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych (np. rysowaniem rombu w
wieku 6-7 lat);
funkcje językowe -
zaburzenia objawiają się jako:
-
wadliwa wymowa, przekręcanie trudnych
wyrazów (przestawianie głosek i sylab, asymilacje głosek, np. sosa
lub szosza),
-
błędy w budowaniu wypowiedzi, błędy
gramatyczne,
-
trudności z poprawnym używaniem
wyrażeń przyimkowych wyrażających stosunki przestrzenne: nad-pod,
za-przed, wewnątrz-na zewnątrz,
-
trudności z różnicowaniem podobnych
głosek (np. z-s, b-p, k-g) w porównywanych słowach typu: kosa-koza
lub tzw. sztucznych: resa-reza,
-
mylenie nazw zbliżonych fonetycznie,
-
trudności z dokonywaniem operacji
(analizy, syntezy, opuszczania, dodawania, zastępowania,
przestawiania) na cząstkach fonologicznych (logotomach, sylabach,
głoskach) w takich zadaniach, jak wydzielanie sylab i głosek ze
słów, ich syntezowaniem (zaburzenia analizy i syntezy głoskowej i
sylabowej), analizowaniem struktury fonologicznej słów (np. w
poleceniach typu odszukaj słowa ukryte w nazwie lewkonia-, o czym
myślę: Baba ...aga, co to znaczy karwony czepturek-),
rozpoznawaniem i tworzeniem rymów i aliteracji (np. w poleceniach
typu: wymyśl rym do słowa mama-, które słowa się rymują: Tomek-Adam-domek-,
a które słowo brzmi inaczej; które brzmi podobnie-kolejka-pociąg-kolega-),
-
trudności z zapamiętywaniem wiersza,
piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie,
-
trudności z zapamiętaniem nazw,
-
trudności z zapamiętywaniem materiału
uszeregowanego w serie i sekwencje, takiego jak nazwy dni tygodnia,
pór roku, kolejnych posiłków, sekwencji czasowej: wczoraj-dziś-jutro
i sekwencji cyfr: szeregów 4-cyfrowych;
funkcje wzrokowe -
zaburzenia, które można dostrzec, gdy dziecko ma:
-
trudności z wyróżnianiem elementów z
całości, a także z ich syntezowaniem w całość, np. podczas budowania
według wzoru konstrukcji z klocków LEGO, układania mozaiki,
trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki,
-
trudności z odróżnianiem kształtów
podobnych (np. figur geometrycznych, liter m-n, l-t-ł) lub
identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni (np. liter
p-g-b-d);
lateralizacja -
opóźnienie rozwoju lateralizacji - obserwujemy brak
ustalenia ręki dominującej; dziecko nadal jest oburęczne;
orientacja w schemacie ciała
i przestrzeni - opóźnienie rozwoju
orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, które objawia się tym,
że dziecko:
-
ma trudności ze wskazywaniem na sobie
części ciała, gdy określa terminami: prawe-lewe (np. prawa i lewa
ręka, noga, ucho);
-
nie umie określić kierunku na prawo i
na lewo od siebie (np. droga na prawo, drzwi na lewo);
orientacja w czasie -
zaburzenia dotyczące trudności z określeniem pory
roku, dnia;
czytanie -
nasilone trudności w nauce czytania, dla których
charakterystyczne jest to, że dziecko:
pierwsze próby pisania -
można zaobserwować, że dziecko:
-
często pisze litery i cyfry
zwierciadlanie,
-
odwzorowuje wyrazy, zapisując je od
strony prawej do lewej.
Współwystępowanie wielu wymienionych
objawów u jednego dziecka pozwala z większa pewnością przypuszczać,
że mamy do czynienia z dzieckiem ryzyka dysleksji. W pierwszych
latach nauki dziecka powinno się zwracać uwagę na następujące
symptomy i odpowiednio dziecku pomóc - poddać dziecko badaniom
diagnostycznym i zadbać o to, by uzyskało pomoc od pedagoga.
Wiek szkolny (klasa I - III)
motoryka duża,
czyli mała sprawność ruchowa całego ciała, która
objawia się tym, że dziecko:
-
ma trudności z opanowaniem jazdy na
hulajnodze, dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach, nartach,
-
niechętnie uczestniczy w zabawach
ruchowych i lekcjach w-f, ponieważ ma trudności z wykonywaniem
niektórych ćwiczeń, np. układów gimnastycznych;
motoryka mała,
czyli obniżona sprawność ruchowa rąk - zauważamy, że dziecko:
koordynacja wzrokowo-ruchowa
- zaburzenia objawiają się:
-
trudnościami z rzucaniem do celu i
chwytaniem,
-
niechęcią do rysowania i pisania,
-
poprzez sposób trzymania
ołówka/długopisu - dziecko zbyt mocno przyciska ołówek/długopis,
przez co ręka szybko się męczy,
-
trudnościami z rysowaniem szlaczków w
liniaturze zeszytu, odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych,
-
poprzez niski poziom graficzny
rysunków i pisania - dziecko brzydko- rysuje (poziom wykonania -
nieadekwatny do wieku życia) i niestarannie pisze (nie mieści się w
liniaturze, zagina ośle uszy- na rogach kartek zeszytu, pisze
wolno);
funkcje wzrokowe
- objawy zaburzeń to:
-
trudności z wyróżnianiem elementów z
całości i/lub z ich syntetyzowaniem w całość, np. podczas budowania
według wzoru konstrukcji z klocków, układania mozaiki,
-
trudności z wyodrębnianiem szczegółów
różniących dwa obrazki,
-
trudności z odróżnianiem kształtów
podobnych (np. liter m-n, l-t-ł) lub identycznych, lecz inaczej
położonych w przestrzeni (np. liter p-g-b-d);
funkcje językowe -
objawy zaburzeń to:
-
wadliwa wymowa,
-
przekręcanie złożonych wyrazów
(przestawianie głosek i sylab, asymilacje głosek, np. sosa lub
szosza),
-
używanie sformułowań niepoprawnych pod
względem gramatycznym: trudności z poprawnym używaniem wyrażeń
przyimkowych, sformułowań wyrażających stosunki przestrzenne:
nad-pod, za-przed, wewnątrz, na zewnątrz;
-
trudności z pamięcią fonologiczną,
sekwencyjną, czyli trudności dotyczące zapamiętywania: sekwencji
nazw, np. nazw dni tygodnia, pór roku, nazw kolejnych posiłków,
sekwencji czasowej: wczoraj-dziś-jutro i sekwencji cyfr: szeregów
4-cyfrowych: wierszy, piosenek, więcej niż jednego polecenia w tym
samym czasie,
-
trudności z szybkim wymienianiem nazw,
np. wszystkich znanych owoców, szeregu słów,
-
wolne tempo nazywania szeregu prostych
obrazków,
-
trudności z nazywaniem i
zapamiętywaniem liter alfabetu, cyfr, powtarzaniem z pamięci szeregu
słów oraz szeregów cyfrowych (złożonych z pięciu cyfr),
-
trudności z zapamiętaniem tabliczki
mnożenia;
lateralizacja
- utrzymywanie się oburęczności;
orientacja w schenacie ciała
i przestrzeni - przejawy zaburzeń to:
-
trudności z jednoczesnym wskazaniem na
sobie części ciała i określeniem ich terminami: prawe-lewe, np.
odróżnianiem prawej i lewej ręki, strony ciała,
-
trudności z określaniem położenia
przedmiotów względem siebie, np. droga na prawo, zaś drzwi na lewo,
-
pisanie liter i cyfr zwierciadlanie
i/lub zapisywanie wyrazów od prawej do lewej strony;
czytanie -
nasilone trudności w nauce czytania, które można
dostrzec, jeżeli dziecko:
-
bardzo wolno czyta - prymitywna
technika (głoskowanie lub sylabizowanie z wtórną syntezą słowa), ale
mało błędów,
-
bardzo szybko czyta, lecz popełnia
przy tym wiele błędów - wynikają one z tego, że dziecko domyśla się
treści na podstawie kontekstu,
-
niewłaściwie i słabo rozumie
przeczytany tekst;
pisanie -
trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z
opóźnieniem rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej to:
-
trudności z zapamiętaniem kształtu
rzadziej występujących liter o skomplikowanej strukturze (np.
wielkie litery pisane: F, H, Ł, G),
-
mylenie liter podobnych pod względem
kształtu, np. l-t-ł, m-n,
-
mylenie liter identycznych, lecz
inaczej położonych w przestrzeni: p-d-b-g,
-
popełnianie błędów podczas
przepisywania tekstów;
pisanie -
trudności z opanowaniem poprawnej pisowni wynikające
z opóźnienia rozwoju fonologicznego aspektu funkcji językowych
(spostrzegania słuchowego dźwięków mowy) i pamięci fonologiczne
objawiają się:
-
myleniem liter odpowiadających głoskom
podobnym fonetycznie (np. głoski z-s, w-f, d-t, k-g),
-
trudnościami z zapisywaniem zmiękczeń,
myleniem głosek i-j, głosek nosowych ą-om, ę-en,
-
nagminnym opuszczaniem, dodawaniem,
przestawianiem, podwajaniem liter i sylab,
-
pisaniem wyrazów bezsensownych,
-
nasilonymi trudnościami podczas
pisania ze słuchu (dyktanda);
orientacja w czasie -
przejawy zaburzeń to:
- trudności z określaniem pory roku,
dnia, czasu na zegarze.
Jeżeli wyżej wymienione symptomy
oraz trudności w czytaniu i pisaniu utrzymują się u dzieci pomimo
pomocy udzielanej przez rodziców w domu i właściwej pracy
nauczyciela w szkole to sygnał, że dziecko powinno zostać objęte
opieką - ćwiczeniami logopedycznymi i korekcyjno-kompensacyjnymi jak
najszybciej.
Im więcej symptomów ryzyka
dysleksji zauważamy, tym jest ono bardziej prawdopodobne.
|